Skuamöz hücreli deri kanseri
Cildin orta ve dış katmanlarını oluşturan skuamöz hücrelerde gelişen kanser türü, skuamöz hücreli karsinom veya skuamöz hücreli kanser olarak adlandırılır. Yaygın görülen cilt kanseri türlerinden olan skuamöz hücreli karsinom ya da kutanöz skuamöz hücreli karsinom, cilt kanserinin ikinci en yaygın şekli olarak tanımlanabilir. Skuamöz hücreli karsinom cildin dış tabakası olan epidermis hücrelerinde başlamakta olup çoğunlukla cildin güneş ışınlarına maruziyeti fazla olan kısımlarında diğer bir deyişle eller, kollar, kulaklar, yüz, bacaklar, ağız ve başın üstündeki kel nokta anlamına gelir. Bunun yanı sıra mukus zarları ve cinsel organlar gibi alanlarda skuamöz hücreli karsinom oluşumu görülebilir.
Skuamöz hücreli kanserler neden olur?
Güneş ya da solaryum aracılığıyla ultraviyole ışınlarına sürekli olarak maruz kalmak skuamöz hücreli kanserlerin temel nedenidir. Açık ten, saç ve göz rengine sahip olan kişilerde skuamöz hücreli kanser görülme riski daha fazladır. Bunların yanı sıra skuamöz hücreli kanserlere neden olan diğer faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Kan ya da kemik iliği kanserleri, HIV gibi kronik enfeksiyonlar, kemoterapi ya da çeşitli biyolojik ilaçlar dahil olmak üzere immünosupresif ilaçlar nedeniyle bağışıklık sisteminin bozulmuş olması,
- Organ nakli yapılmış olması,
- Yara, yanık, ülser ve daha önce X ışınlarına ya da kimyasallara maruz kalmış cilt bölgeleri gibi cilt yaralanmalarının bulunması,
- Cilt kendini tamir edemediğinden güneşten kaçınmayı gerektiren Xeroderma Pigmentosum isimli bir genetik hastalığın varlığı.
Skuamöz hücreli kanserlerin belirtileri ve semptomları nelerdir?
Skuamöz hücreli karsinomun yani SCC’nin belirtilerini ve semptomlarını oluşturan cilt değişikliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Kabuklanıp kanamaya yol açabilecek sert bir yumru ya da büyüme,
- Pullu, düz ve kırmızı bir deri parçası,
- Deriden daha yüksekte olmasına karşın ortada çöküntüsü bulunan bir büyüme,
- İyileşmeyen ya da iyileşen ancak sonradan geri gelen bir yara,
- Aktinik keratoz olarak adlandırılmakta olan kuru, pullu, kaşıntılı ya da rengi değişmiş hissedilebilen bir yumru ya da yumru olan kanser öncesi bir büyüme,
- Ağız, diş etleri, dil ya da yanaklarda beyaz lekelerin meydana geldiği ve lökoplaki olarak adlandırılan kanser öncesi durum,
- Aktinik keilit olarak adlandırılan ve esasen alt dudakta ortaya çıkan dokuyu kuru, soluk ve çatlamış bir hale getiren cilt lezyonu.
Skuamöz hücreli kanser teşhisi ve tedavisi süreci
Skuamöz hücreli kanserin teşhisi için öncelikle ilgili alan; boyut, sınırlarının kötü ya da net tanımlanmış olup olmadığı ve noktanın önceki bir yaralanma üzerinde bulunup bulunmadığı dahil olmak üzere konum gibi unsurlar özelinde değerlendirilir. Biyopsiyle doku çıkarılarak mikroskop altında incelenir. Yüksek risk taşıyan bir tümör varlığından şüphelenildiği durumlarda yakındaki lenf düğümlerinin dahil olup olmadığını ya da tümörün bölgede bulunan diğer dokuları istila edip etmediğini tespit etmek için görüntüleme taramalarından faydalanılması gündeme gelebilir.
Skuamöz hücreli kanser tedavisinde hastanın genel sağlık durumu, yaşı, kanserin yeri ve ne kadar invaziv olduğu gibi etkenler değerlendirilerek en doğru tedavi yöntemi hasta özelinde belirlenir. Uygulanabilecek tedavi seçenekleri şu şekildedir:
- Küretaj ve elektrodeskasyon yönteminde küretle kazıma ve daha sonra elektrikli iğne ile yakma işlemleri gerçekleştirilir.
- Cerrahi yöntem Mohs cerrahisi ya da eksizyonel cerrahi ile gerçekleştirilebilir. Özel bir teknik olan Mohs cerrahisinde görünen kanser çıkarılarak kenarlarından kesilir. Dokular ameliyat sırasında yara çevresindeki dokularda kanser hücresi kalmadığından emin olunana kadar incelenerek gerekli görülmesi halinde yara iyileşmesine yardımcı olma amacıyla flep ya da deri grefti uygulanması gündeme gelebilir. Eksizyonel cerrahi prosedüründe ise deri tümörü ve çevreleyen sağlam cildin bir kısmı çıkarılır.
- Kriyoterapi,
- Kemoterapi,
- Lazer,
- Fotodinamik terapi ya da PDT,
- Radyoterapi.