Malign melanom diğer bir deyişle kötü huylu deri kanseri, melanosit olarak adlandırılan ve epidermis tabakasında pigment üreten hücrelerde ortaya çıkan bir cilt kanseri türü olarak tanımlanabilir. Tipik olarak melanomlar ciltte meydana gelmesine karşın nadir olmakla birlikte bu oluşumlar nadiren ağızda, gözde ya da bağırsaklarda da görülebilir.
Melanom cilde renk veren melanini üreten hücreler olan melanositlerde birtakım sorunlar oluştuğunda görülür. Normal şartlar altında cilt dokusunu oluşturan hücreler kontrollü ve düzenli olarak yenilenir ve çoğalır. Sağlıklı hücreler, tahribata uğramış durumdaki eski hücreleri cilt yüzeyine doğru iter, tahribata uğrayan hücreler yüzeyde ölür ve dökülür. Alttan gelen yenilenmiş hücreler cildi onarma görevini üstlenir.
Cildin güneşin zararlı ışınlarına yoğun derecede maruz kalması sonucunda melasonitlerde ortaya çıkan genetik hasar ve biriken mutasyon sonucunda kanserleşme süreci başlayabilir. Kanserleşen melanom hücreleri öncelikle yatay, ilerleyen dönemde ise dikey olarak yayılabilirler. Dikey yayılma görülen dönemin, lenf bezleri ve diğer organlara yayılma yani metastaz süreci olduğu kabul edilir.
Malign melanom tedavisi nasıl yapılır?
Malign melanom tedavisi hasta özelinde melanomun evresi, yaş ve genel sağlık durumu gibi bir takım etkenlere bağlı olarak belirlenir. Melanom genel olarak 0, I, II, III ve IV olarak evrelenir.
Evre 0 olarak nitelendirilen aşamada kanser hücreleri derinin en üst tabakası olan epidermisteki hücrelerle sınırlıdır. Bu aşamada kanser hücrelerinin henüz daha derin katmanları istila etmesi söz konusu değildir. Bu aşamada bölgenin geniş olarak çıkarılması temel tedavi yöntemidir.
Evre 1’de melanom ülserasyon ile 1 mm, ülserasyon olmadan 2 mm’ye kadar kalınlığa sahip olabilir. Ana tedavi ameliyattır. Melanomun lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını kontrol etmek için sentinel lenf düğümü biyopsisi yapılabilir. Melanomun Breslow kalınlığı 1 mm’den fazla olan ya da melanomu başka olumsuz prognostik faktörler gösteren bazı hastalara sentinel lenf düğümü biyopsi önerilir. (Breslow kalınlığı; melanom hücrelerinin deri içinde dikey ilerleme kalınlığını ifade eder)
Evre 2’de melanom kalınlık ve ülserasyon ile tanımlanır. Ülserli ya da ülsersiz olarak 2 mm’den kalın tümörler görülebilir. Bu aşamada kanser hücrelerinin cilt derinliklerine doğru büyümesi söz konusu olmakla birlikte henüz lenf düğümlerine ya da ötesine yayılma görülmez. Ana tedavi; cerrahi olarak kanserli bölgenin geniş olarak çıkarılması ve sentinel lenf düğümü biyopsisi yapılmasıdır.
Evre 3’te yakındaki lenf bezlerine ya da dokulara yayılmış olan melanom herhangi bir kalınlıkta olabilir. Ana tedavi kanserli hücrelerin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Lenf bezi diseksiyonu, ilaç (kemoterapi, immünoterapi) ve radyasyon tedavileri gündeme gelebilir.
Evre 4’te kanserli hücreler uzaktaki lenf düğümlerine ve akciğer, karaciğer, beyin gibi uzak organlara yayılmıştır. Bu aşamada melanomun herhangi bir kalınlıkta olması mümkündür. Bu süreçte cerrahi müdahale ya da ilaç tedavisi (kemoterapi, immünoterapi) önerilebilir. Ayrıca radyasyon tedavisi de kullanılabilir.
Evre 0, I ya da II hastalarına uygulanan en yaygın tedavi cerrahidir. Erken teşhis edilmesi durumunda melanomların yaklaşık %90’ının yalnızca basit bir cerrahi prosedürle tedavisi mümkündür. Evre III ya da IV melanom teşhisi koyulan hastalarda ameliyat, ilaç tedavisi ve radyasyon da dahil olmak kaydıyla farklı tedavilerin kombinasyonu uygulanabilir.
Malign Melanom Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Malign melanom derinin üst tabakasındaki melanin hücrelerinden ya da benlerde bulunabilen benzer hücrelerden kaynaklanan bir cilt kanseridir. Bu cilt kanseri türünde, kanser hücreleri derinin daha derin katmanlarına ilerleyebilir. Kanser hücrelerinden bazıları yayılarak diğer bir deyişle metastaz yaparak vücudun hayati organlarında tümör oluşumlarına yol açabilir.
Malign melanom genellikle erken evrelerde spesifik bir semptoma neden olmaz. İlerleyen dönemlerde iyileşmeyen lezyonlar ya da mevcut benlerde boyut ve renk değişikliği görülebilir. Erken teşhisi çok önemli olan bu cilt kanseri türünde gerekli önlemlerin alınabilmesi için pigmentli ya da pigmentsiz herhangi bir lezyonun kaşınması, yanması, yumuşaması, sertleşmesi, kabuk oluşturması, kanaması, kızarık ya da iltihaplı bir alanla çevrelenmesi, renk, boyut ya da şekil değiştirmesi durumunda vakit geçirmeksizin bir dermatoloğa başvurulmalıdır.
Malign melanom neden olur?
Malign melanomun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, özellikle ergenlik çağından itibaren güneş ışınlarına aşırı derecede maruz kalmanın cilt kanseri gelişme riskini artırması söz konusudur.
Genetik faktörlerin ailesel malign melanom için artmış riskle ilişkilendirilmesi mümkündür. Ailesel yatkınlık otozomal dominant genler aracılığıyla aktarılabilir. Bir hastalığa genetik yatkınlık, bazı insanların kusurlu geni taşıyabileceği, ancak herhangi bir etken hastalığı tetiklemedikçe hastalığa asla yakalanmayabileceği anlamına gelir.
Malign melanom erkeklerde ve kadınlarda görülebilen, cinsiyete bağlı olarak görülme sıklığı artmayan bir cilt kanseri türüdür. Avrupa kökenli bireyler ile açık tenli ve mavi gözlü kişilerde malign melanom görülme riski daha fazladır.
Bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve kaposi sarkomu belirtileri malign melanom ile benzerlik gösterebildiği için ayırıcı tanı doğru teşhis ve tedavi için çok önemlidir.
Vücudunuzdaki Benlerde Oluşan Değişikliklere Dikkat!
Malign melanom’un 4 ana tipi vardır: yüzeysel yayılan melanom, nodüler melanom, lentigo maligna melanomu ve akral lentijinöz melanom. Ayrıca nadir görülen mukozal lentiginöz melanom, göz içi melanom ve dermoplastik melanom türleri de vardır.
Malign melanom cilt kanserinin en ciddi türüdür. Genellikle ilk belirtisi vücuttaki benlerin boyutunda, şeklinde ya da renginde değişiklikler görülmesidir.
- Benlerde asimetri olması yani bir yarının şeklinin diğeriyle uyuşmaması,
- Benlerin kenarlarının düzensiz olması,
- Renk eşitliğinin olmaması,
- Boyutta değişiklik meydana gelmesi ve bu değişikliğin genellikle büyüme şeklinde olması,
- Son birkaç hafta ya da ay içinde görünümlerinin değişmesi durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Sizler için hazırladığım videoyu izleyerek deri lezyonları hakkında detayları öğrenebilirsiniz.